Haldun TANER

Haldun Taner, 16 Mart 1915’te İstanbul’da doğdu. Gürcü kökenli bir aileden gelen Taner’in babası, Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı üyesi Ahmed Selahaddin Bey’di. Babasını küçük yaşta kaybettikten sonra annesiyle birlikte büyükbabasının konağında büyüdü. Eğitim hayatına Galatasaray Sultanisi’nde başladı ve 1935’te mezun oldu. Ardından devlet bursuyla Heidelberg Üniversitesi’nde Siyasal Bilgiler eğitimi aldı, ancak tüberküloz hastalığı nedeniyle eğitimini yarıda bırakarak Türkiye’ye döndü. 1938-1942 yılları arasında Erenköy Sanatoryumu’nda tedavi gördü. Sağlığına kavuştuktan sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde Alman Filolojisi eğitimi aldı ve 1950’de mezun oldu. Üniversitede asistan olarak çalışmaya başladı, ancak yazdığı “Günün Adamı” adlı oyun yasaklanınca asistanlıktan ayrıldı.

Edebiyat hayatına genç yaşlarda skeçler yazarak başladı. İlk öyküsü “Töhmet” 1946’da Yedigün dergisinde yayımlandı. 1953’te düzenlenen bir yarışmada “Şişhane’ye Yağmur Yağıyordu” adlı öyküsüyle birincilik kazandı. 1955-1957 yılları arasında Viyana’da Max Reinhardt Tiyatro Akademisi’nde eğitim aldı. Türkiye’ye döndükten sonra İstanbul Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi’nde edebiyat, sanat tarihi ve tiyatro tarihi dersleri verdi. Tercüman ve Milliyet gazetelerinde köşe yazarlığı yaptı. 1964’te yazdığı “Keşanlı Ali Destanı” ile büyük başarı kazandı ve bu oyun, birçok ülkede sahnelendi. Türk tiyatrosunda epik tiyatronun öncülerinden biri oldu. 1967’de Devekuşu Kabare’yi kurarak kabare tiyatrosunun gelişmesine katkıda bulundu. 1978’de Devekuşu Kabare’den ayrılarak Tef Kabare Tiyatrosu’nu kurdu.

Senaryo yazarlığı da yapan Taner, “Kaçak” ve “Dağlar Delisi Ferhat” filmlerinin senaryolarıyla ödüller kazandı. 1969’da “Sancho’nun Sabah Yürüyüşü” adlı eseriyle Bordighera Uluslararası Mizah Festivali Ödülü’nü aldı. “Sersem Kocanın Kurnaz Karısı” adlı oyunu ile 1972’de Türk Dil Kurumu Tiyatro Ödülü’ne layık görüldü. 1983’te Sedat Simavi Edebiyat Ödülü’nü Pertev Naili Boratav ile paylaştı. Milliyet gazetesinde “Deve Kuşuna Mektuplar” adlı köşe yazıları kaleme aldı. Yazılarında güncel olayları mizahi ve eleştirel bir üslupla değerlendirdi. Türk edebiyatında sade ve akıcı diliyle dikkat çeken Taner, özellikle tiyatro ve öykü alanında önemli eserler verdi.

Haldun Taner, 7 Mayıs 1986’da İstanbul’da hayatını kaybetti. Adı, İstanbul Şehir Tiyatroları’nın Kadıköy’deki sahnesine verildi. Milliyet gazetesi, onun anısına 1987’den itibaren her yıl Haldun Taner Öykü Ödülleri’ni düzenlemeye başladı. Eserleri Bilgi Yayınevi tarafından dizi hâlinde yayımlandı. Epik tiyatro ve kabare tiyatrosunun Türkiye’deki öncülerinden biri olarak kabul edilen Taner, Türk edebiyatında ve tiyatrosunda kalıcı bir iz bıraktı.