Cemal Reşit REY

Cemal Reşit Rey, 24 Eylül 1904'te Kudüs'te doğmuş, Türk besteci, piyanist, eğitimci ve orkestra şefidir. Türkiye'de klasik müziğin öncülerinden biri olup, Cumhuriyet dönemi müziğinin en önemli temsilcilerinden biri olarak "Türk Beşleri" arasında yer almıştır. Onuncu Yıl Marşı ve Lüküs Hayat opereti gibi tanınmış eserlerin yaratıcısı olan Rey, Türkiye'de klasik müziğin gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur. 1985 yılında İstanbul'da vefat etmiş ve Edirnekapı’daki aile mezarlığına defnedilmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde Kudüs Mutasarrıfı olan Ahmet Reşit Rey’in oğlu olarak dünyaya gelen Cemal Reşit Rey, müziğe yeteneği çocuk yaşlarda fark edilmiştir. İlk müzik derslerini annesinden alan Rey, sekiz yaşındayken bir vals bestelemiştir. Ailesinin 1913'te Paris'e taşınmasıyla müzik eğitimine burada devam etmiş, ünlü Fransız besteci Gabriel Fauré ve piyanist Marguerite Long tarafından keşfedilmiştir. Paris’te başladığı müzik eğitimine Cenevre ve İstanbul'da da devam eden Rey, 1920'de tekrar Paris’e dönerek piyanistlik ve kompozisyon üzerine çalışmalarını sürdürmüştür. 1921 yılında konservatuvardan mezun olmuştur.

Cumhuriyetin ilanından sonra İstanbul'a dönen Rey, Darülelhan’ın batı müziği bölümüne öğretmen olarak atanmış ve İstanbul Şehir Orkestrası'nın (bugünkü İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası) temellerini atmıştır. Rey, aynı zamanda Türk halk müziği motiflerini kullandığı senfonik şiirler, konçertolar ve operetler bestelemiştir. Halkı çok sesli müziğe alıştırmak amacıyla ağabeyi Ekrem Reşit Rey ile birlikte birçok operet yazmış ve sahnelemiştir. Bu eserler arasında en bilinenlerden biri olan Lüküs Hayat, halkın büyük ilgisini çekmiştir.

Cemal Reşit Rey, sanat yaşamı boyunca Batı ve Türk müziğini birleştirerek özgün bir müzikal dil oluşturmuş, Onuncu Yıl Marşı gibi eserlerle Cumhuriyetin simge bestecilerinden biri olmuştur. 1950'li yıllarda İstanbul Filarmoni Derneği'ni kurarak, dünyaca ünlü sanatçıların Türkiye'ye gelmesini sağlamış ve ülkenin kültürel hayatına büyük katkılar yapmıştır. Emekli olduktan sonra sanat dünyasından bir süre uzaklaşmış, ancak son dönemlerinde yeniden sahneye dönerek Lüküs Hayat’ın tekrar sahnelenmesi gibi önemli olaylara tanıklık etmiştir.

Yaşamı boyunca birçok besteci ve sanatçı yetiştiren Cemal Reşit Rey, 1981 yılında devlet sanatçısı unvanını almış ve ölümüne kadar Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarı'nda kompozisyon öğretmenliği yapmıştır. 7 Ekim 1985'te hayata gözlerini yuman Cemal Reşit Rey, Türk müziği tarihinde önemli bir yer edinmiş ve modern Türk müziğinin öncülerinden biri olarak anılmaya devam etmektedir.