Şemsettin GÜNALTAY

Mehmet Şemsettin Günaltay, 1883 yılında Erzincan’ın Kemaliye (eski adıyla Eğin) ilçesinde doğdu. Babası müderris İbrahim Edhem Efendi, annesi Sâliha Hanım’dır. Eğitim hayatına İstanbul’da başlayan Günaltay, Üsküdar'daki Ravza-i Terakki Mektebi ve Vefa İdâdîsi’nde öğrenim gördü. Yükseköğrenimini Dârülmuallimîn-i Âliye’de (Yüksek Öğretmen Okulu) tamamladı ve 1905 yılında bu okulun Fen Şubesi’nden birincilikle mezun oldu. Aynı zamanda Arapça ve Farsça dillerinde kendisini geliştiren Günaltay, Fransızca da öğrenmiştir.

Meslek hayatına İstanbul Dârüşşafaka’da geometri öğretmenliği yaparak başlayan Günaltay, daha sonra Kıbrıs ve Midilli’de çeşitli idari görevlerde bulundu. Maarif Nezâreti tarafından 1909 yılında Lozan Üniversitesi’ne gönderildi ve tabii ilimler üzerine eğitim aldı. Bir yıl sonra Türkiye’ye döndükten sonra İstanbul Dârülfünunu’nda tarih ve medeniyet tarihi dersleri vermeye başladı. Aynı dönemde Süleymaniye Medresesi’nde de dinler tarihi dersleri verdi. 1933 Üniversite Reformu'ndan önce İstanbul Dârülfünunu’nda Türk Tarihi, İslam Tarihi ve Medeniyet Tarihi dersleri veren Günaltay, reform sonrasında Ordinaryüs Profesör unvanıyla İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde Orta Çağ Tarihi dersleri vermeye devam etti. Ayrıca Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nde de dersler verdi.

Tarihi araştırmalarına büyük önem veren Günaltay, 1931 yılında kurulan Türk Tarih Kurumu’nun kurucu üyelerinden biri oldu ve 1941 yılında bu kurumun başkanı seçildi. Bu görevi 1961 yılındaki vefatına kadar sürdürdü. Ayrıca, Osmanlı döneminde 1915 yılında İttihat ve Terakki Fırkası’ndan Ertuğrul mebusu olarak Meclis-i Mebûsan’da görev aldı. Cumhuriyet döneminde ise Cumhuriyet Halk Fırkası’ndan milletvekili seçildi ve uzun yıllar Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) çeşitli görevlerde bulundu. 1949 yılında Hasan Saka’nın istifası üzerine Türkiye Cumhuriyeti’nin 8. Başbakanı olarak göreve getirildi ve 1950 yılına kadar bu görevi sürdürdü. CHP İstanbul İl Başkanlığı ve TBMM Başkanvekilliği gibi önemli görevlerde bulunan Günaltay, 1961 yılında İstanbul senatörü olarak seçildi, ancak göreve başlamadan kısa süre sonra 19 Ekim 1961 tarihinde İstanbul’da hayatını kaybetti.