Nazife GÜRAN

Nazife Aral Güran, 5 Eylül 1921’de Viyana’da doğdu ve Türk klasik batı müziği alanında eserler veren ilk kadın bestecilerden biri olarak tanındı. Babası hariciyeci Selahaddin Nusret Bey, annesi ise dönemin Viyana Büyükelçisi ve eski sadrazam Hüseyin Hilmi Paşa’nın kızı Ayşe Aliye Hanım’dı. Ailesinin diplomatik görevleri nedeniyle çocukluğunu farklı ülkelerde geçirdi, bu sayede birçok dil öğrendi. İlk müzik derslerini annesinden aldı ve öğrenimine Ankara’da Mimar Kemal İlköğretim Okulu’nda başladı. Piyano çalmayı küçük yaşta öğrenen Güran, babasının görevleri nedeniyle bulunduğu Kafkasya’da Şuşik Abbas’tan ders aldı. Daha sonra İstanbul’da Işık Lisesi’nde okurken Cemal Reşit Rey’den ders görerek müzik eğitimini geliştirdi.

Babası Berlin’e tayin edildiğinde Berlin Yüksek Müzik Akademisi’ne kabul edildi. Burada Rudolph Schmidt’ten piyano, Paul Höffer’den kompozisyon dersleri aldı. İlk konserini Berlin Radyosu’nda verdi ve bazı eserleri Prag’da plak olarak yayımlandı. Ankara’ya döndüğünde Dr. Praetorius ile üç yıl çalıştı ve Abdülhak Hamid’in “Tekbir-i Milli” eserini orkestra ve koro için besteledi. Ardından babasının görevi dolayısıyla dört yıl kaldığı Mısır’da, “Sfenks Sonatı” ve “Mehlika Sultan Konser Etüdü” gibi dikkat çeken eserler verdi. Mısır’ın çöl ve piramit atmosferi onun bestelerine de yansıdı.

1949’da Ankara’ya döndü ve Türk-Amerikan Kadınlar Kültür Derneği’nin kurucuları arasında yer aldı. Kore Savaşı sırasında “Kore Marşı”nı besteledi ve bu marş Kore’de evliliklerde çalındı. 1952’de doktor İsmail Yılmaz Güran ile evlendi ve bir yıl sonra oğlu Ali Nusret doğdu. Bu dönemde Anıtkabir’e ithafen “Anıtkabre Doğru” adlı eserini besteledi. 1959’da eşiyle Diyarbakır’a taşındığında Diyarbakır Filarmoni Derneği’ni kurdu, çocuk korosu yetiştirdi ve kültürel çalışmalarıyla ödüllendirildi. 1963’te Kennedy’nin suikasta uğradığı gün “Kennedy Noktürnü”nü besteledi ve bu eser daha sonra Boston’daki Kennedy Müzesi’nde sergilendi.

Güran, daha sonra Köln Müzik Akademisi’nde eğitim aldı ve Köln Radyosu’nda konserler verdi. 1969’da Türkiye’ye döndü ve Çemberlitaş Kız Lisesi’nde müzik öğretmenliği yaptı. Türk-Amerikan Üniversiteliler Derneği, Türk-Alman Kültür Enstitüsü ve Türk-Japon Dostluk Derneği’nde görev aldı, konserler düzenledi. Son yıllarında “Mehlika Sultan” eserini operaya uyarlama çalışmaları yaptı. Ancak bu çalışmasını tamamlayamadan 20 Aralık 1993’te hayatını kaybetti. Cenazesi Beşiktaş’taki Yahya Efendi Tekkesi’ne defnedildi.

Nazife Güran, yaşamı boyunca yaklaşık 1000 eser besteledi. Eserleri milli ve dini müzikler, piyano eserleri, liedler, çocuk şarkıları ve müzikli piyesler olarak beş grupta toplandı. Yahya Kemal Beyatlı ve Ahmet Haşim gibi önemli şairlerin dizelerini besteledi, ayrıca birçok liedin sözlerini kendisi yazdı. Eşi İsmail Yılmaz Güran, onun bazı eserlerini yayımladı ve bestelerini noter aracılığıyla tescil ettirdi. Güran’ın eserleri, 2006’da soprano Ece İdil ve piyanist Metin Ülkü tarafından seslendirilerek “Nurdan Bir Hale” albümünde toplandı. 1995’ten bu yana her yıl anısına konserler düzenlendi ve Türk müzik tarihinde öncü bir kadın besteci olarak hatırlandı.