Ahmet Mümtaz Taylan, 12 Eylül 1965 tarihinde Ankara'da doğdu. Arnavut kökenli bir baba ve Çerkes kökenli bir annenin çocuğudur. Babasının maden işletmeciliği işi nedeniyle çocukluğu, ilk ve orta öğrenim yılları farklı şehirlerde geçti. İlköğrenimine Isparta’nın Eğirdir ilçesinin Şarkikaraağaç beldesinde başladı; Ankara'da tamamladı. Liseyi İzmir'de Karataş Lisesi'nde okudu. Yükseköğrenimine 15 yaşında Gazi Üniversitesi İktisat Bölümünde başladı ve ardından Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümüne girdi. 1989 yılında mezun oldu. Öğrencilik yıllarında çeşitli işlerde çalıştı. 1989 yılından itibaren Devlet Tiyatrolarında 18 yıl süreyle oyunculuk, yönetmenlik, sanat yönetmenliği ve genel müdür danışmanlığı gibi görevler üstlendi. Diyarbakır Devlet Tiyatrosu, Almanya'daki Theater an Der Ruhr ve Ankara Devlet Tiyatrosu'nda çalıştı. Devlet Tiyatroları Sanatçıları Derneği'nin (DETİS) kurucu üyeleri arasında yer aldı ve ilk genel başkanı oldu. 2006 yılında Devlet Tiyatroları'ndan istifa etti. Tiyatroda yönetmen olarak daha iyi ifade ettiğini düşündü ve 2000 yılından itibaren tiyatroda sadece yönetmenlik yaptı. Eskişehir Belediye Tiyatrosu'nda sahnelediği "Misafir" oyunu ile 2002 İsmet Küntay En İyi Yönetmen Ödülü'nü kazandı. 1996 yılından itibaren çeşitli televizyon ve sinema yapımlarında oynadı. "Kurşun Yarası", "Çapkın", "Ezo Gelin" gibi dizilerde rol aldı. "Leyla ile Mecnun" dizisindeki "İskender" rolü ile tanındı. Dizinin yayından kaldırılmasından sonra "Ben de Özledim" adlı absürt komedi dizisinde oynadı. Sinemada önemli filmlerde yer aldı ve ödüller kazandı. "İnşaat" (2004) filmindeki rolüyle 36. Sinema Yazarları Derneği Ödülleri'nde En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu ödülüne aday oldu. "Made in Europe" (2007) filmindeki rolüyle 15. Altın Koza Film Festivali'nde En İyi Erkek Oyuncu ödülünü, "Saklı Hayatlar" (2011) filmindeki rolüyle 8. Uluslararası Kazan Müslüman Film Festivali'nde En İyi Erkek Oyuncu ödülünü kazandı. "Bir Zamanlar Anadolu'da" (2011) filminde Arap Ali rolünü canlandırdı. "Kelebeğin Rüyası" (2013) filminde de rol aldı. 2020 yılında "Gelincik" filmi ile Altın Portakal En İyi Erkek Oyuncu ödülünü aldı. 2012-2014 yıllarında Hürriyet gazetesinde haftalık yazılar yazdı. Gezi Parkı olayları sırasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ERDOĞAN ile görüşmek üzere davet edilen 11 kişilik heyette yer aldı ve toplantıya katıldı. 2022 yılından itibaren NTV kanalında "Empati" adlı programı sundu. Programda ünlü kişileri ağırladı ve bir gerçek yaşam öyküsü anlatarak konuklarından empati kurmalarını istedi. Deneyimlerini Irmak Zileli'nin "Ara Toplam - Yolumu Ararken Öğrendiklerim" adlı kitapta aktardı. Kitap, Mart 2021'de yayımlandı. Ahmet Mümtaz Taylan, üç evlilik yaptı. Müge Kızılbağlı ile evliliğinden Ayşe Dilan adında bir kızı oldu. Oyuncu Ayçin İnci ile 2007'de evlendi ve bu evliliği 2012'de boşanma ile sonlandı.